Rozwód z orzeczeniem o winie

Rozwód z orzeczeniem o winie

Sąd rozwiązując małżeństwo przez rozwód orzeka, czy i który z małżonków ponosi winę za rozkład współżycia, chyba że małżonkowie zgodnie zażądają, aby sąd zaniechał orzekania o winie. Należy zaznaczyć, iż nie można domagać się takiego orzeczenia w osobnym procesie.

1.    Kiedy można wziąć taki rozwód?

Wystąpić o rozwód z orzeczeniem winy może każdy z małżonków w sytuacji, gdy wystąpił trwały i zupełny rozkład pożycia.

Przykładowe przyczyny umożliwiające orzeczenie winy to: naruszenie obowiązków małżeńskich wynikających z przepisów, niewierność, stosowanie przemocy, agresywne nastawienie, znieważenie, porzucenie małżonka, alkoholizm, narkomania.

Współcześnie pojawiają się także nowe przyczyny rozwodów np.:

- uchylanie się od zarobkowania i brak udziału w kosztach utrzymania dziecka,

- różnica światopoglądów lub charakteru małżonków (a konkretniej następstwa tych różnic, jeżeli wpływają na pożycie),

- uzależnienia od mediów społecznościowych, gier wideo, telefonu czy komputera.

W różnym stopniu mogą one wpływać na winę w rozkładzie pożycia małżeńskiego. Kultura na świecie rozwija się dość dynamicznie, a co za tym idzie można wskazać jako przyczynę rozwodów różne negatywne zachowania pojawiające się w małżeństwie.

2.    Kiedy nie można wziąć rozwodu?

Rozwód nie jest dopuszczalny, jeżeli może przez to ucierpieć dobro wspólnych dzieci oraz, gdy żąda go małżonek wyłącznie winny rozpadowi relacji bez zgody drugiego małżonka. Rozwód nie jest możliwy również wtedy, kiedy w danej sytuacji byłby on niezgodny z zasadami współżycia społecznego.

3.    Jakie korzyści daje orzeczenie o winie przez sąd?

Przede wszystkim wpływa ono na zakres obowiązku alimentacyjnego między małżonkami. Zgodnie z przepisami – jeżeli jeden z małżonków jest wyłącznie winny rozkładowi współżycia, a rozwód istotnie oraz negatywnie wpływa na sytuację materialną małżonka niewinnego – sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec na jego rzecz alimenty, nawet jeśli nie znajduje się on w niedostatku.

W sytuacji w której zobowiązanym do wypłaty świadczenia alimentacyjnego jest małżonek winny, to jest ono nieograniczone czasowo, natomiast w przypadku, gdy zobowiązany jest małżonek nieuznany winnym to obowiązek alimentacyjny wygasa z upływem 5 lat od orzeczenia rozwodu. W obu przypadkach zawarcie nowego małżeństwa przez osobę uprawnioną do świadczenia powoduje wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego.

Przy tego typu rozwiązaniu małżeństwa zazwyczaj uchyla się prawa spadkowe pomiędzy stronami, a co za tym idzie – po śmierci jednego byłego małżonka, drugi nie będzie po nim dziedziczył.

4.    Co z ustaleniem władzy rodzicielskiej?

Należy wiedzieć, że orzeczenie o winie nie ma bezpośredniego wpływu na ustalenie władzy rodzicielskiej, ale może wpłynąć na podział majątku (np. w sytuacji marnotrawienia majątku małżeńskiego).

Na ustalenie władzy nad wspólnymi dziećmi może mieć wpływ: uzależnienie, przemoc, zagrożenie dobra dziecka, porzucenie rodziny.

Nawet, gdy jeden małżonek jest uznany za wyłącznie winnego, to nadal może on utrzymać swoje prawa rodzicielskie. Istnieje możliwość wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej lub powierzenia tego obowiązku jednemu z rodziców.

Sąd może na przykład orzec o opiece naprzemiennej, jeżeli sprzyja to dobru dziecka oraz, jeżeli rodzice złożą wniosek do sądu w tej sprawie. Dziecko musi być również na tyle duże, aby nie wymagało stałej obecności matki. Wiek nie jest określony w przepisach, zależy od indywidualnych sytuacji. Z praktyki można stwierdzić, iż opiekę naprzemienną ustanawia się zazwyczaj dla dzieci w wieku 3-14 lat.

Rozstrzygając o sposobie ustalenia władzy sąd może uwzględnić porozumienie wychowawcze sporządzone wspólnie przez małżonków, jeżeli uzna, że żądania są zgodne z dobrem dziecka.

5.     Czy po rozwodzie można zmienić sposób wykonywania opieki rodzicielskiej?

W przypadku, gdy ustalona wcześniej metoda nie jest odpowiednia dla dziecka, można złożyć wniosek do Sądu Rejonowego o zmianę postanowień wyroku o opiece i kontaktach z dzieckiem.

Następnie sąd przeprowadza postępowanie dowodowe, które pozwala na ustalenie preferencji i potrzeb dziecka oraz relacji jakie panują w rozwiązanym małżeństwie. Sąd może posiłkować się pomocą psychologów lub pedagogów, którzy przygotują dla niego opinię sądową.

6.    Rozwód, a korzystanie ze wspólnego mieszkania

Sposób korzystania z nieruchomości jest regulowany przez sąd przy wydawaniu wyroku rozwodowego. Nie ma na to wpływu tytuł prawny do tego lokalu, ani któremu z małżonków taki tytuł przysługuje.

Sąd orzeka, jak małżonkowie mają podzielić między sobą pomieszczenia we wspólnie zajmowanym mieszkaniu, które pomieszczenia uważane będą za wspólne (np. kuchnia, łazienka).

Sąd nie orzeka o sposobie korzystania z lokalu jeżeli: mieszkanie jest za małe, by je podzielić oraz w przypadku, kiedy małżeństwo już dawno ze sobą nie mieszka, lokal zajmuje jeden małżonek, a drugi nie ma zamiaru powracać do mieszkania.

Sąd ma także prawo nakazać eksmisję małżonka, gdy wpłynie do niego odpowiedni wniosek i będą stwierdzone ku temu podstawy, chyba że lokal jest wyłączną własnością tego małżonka. Do przeprowadzenia eksmisji jest wymagane wszczęcie odrębnego postępowania sądowego.

7.    Co dzieje się z prawem własności do lokalu po rozwodzie?

Należy pamiętać, że ustalenie sposobu korzystania z mieszkania nie reguluje praw związanych z własnością tego lokalu, więc nie unikniemy postępowania o podziale majątku wspólnego.

Jeżeli mieszkanie stanowi część majątku wspólnego, to może ono zostać podzielone na trzy sposoby:

- fizyczny podział na dwie części, o ile da się wyodrębnić dwa samodzielne lokale,

- przyznanie lokalu jednej stronie, wtedy musi ona zapłacić połowę wartości nieruchomości drugiej stronie,

- sprzedaż lokalu z podziałem kwoty między strony, sprzedaż następuje w toku postępowania egzekucyjnego.

8.     Ile trwa proces rozwodowy z orzeczeniem o winę?

Przyjmuje się, iż taki rodzaj rozwodu będzie trwał dłużej, niż rozwód bez orzekania o winie, z uwagi na fakt, że sąd musi dopuścić dowody takie jak: zeznania świadków, dowody w formie nagrań lub zdjęć, opinie psychologiczne, dokumentację lekarską, dokumenty potwierdzające osobne zamieszkanie, akty stanu cywilnego (urodzenia dzieci, zawarcia małżeństwa), zeznania podatkowe, umowy kredytowe, umowy o pracę, załączniki do pozwu itp. Istotne dla organu orzekającego będą również dokumenty, które potwierdzają wydatki na dzieci lub własne potrzeby – takie jak faktury, paragony, potwierdzenia przelewów.

W zależności od stopnia skomplikowania sprawy taki proces może trwać od kilku miesięcy do kilku lat.

9.    Czy w moim przypadku będzie to właściwe rozwiązanie?

Niestety, na to pytanie nie ma prostej odpowiedzi, gdyż każda sprawa jest inna i wymaga kontaktu ze specjalistą z zakresu prawa rodzinnego. W związku z czym zachęcamy do skorzystania z profesjonalnej porady prawnej w naszej kancelarii.

Źródła:

·      Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2809 z późn. zm.).

·      „Rozwód i Separacja” wydanie 4 - seria Sądowe Komentarze Tematyczne – Adam Bodnar, Urszula Dąbrowska, Jacek Ignaczewski, Joanna Maciejowska, Andrzej Stempniak, Anna Śledzińska-Simon – Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2016